Προληπτικές εξετάσεις: 3 λόγοι που θα σας κάνουν να σκεφτείτε μια νέα προσέγγιση

Όποιος έχει Υγεία έχει ελπίδα. Και αυτός που έχει ελπίδα έχει τα πάντα. Thomas Carlyle

Προληπτικές εξετάσεις: 3 λόγοι που θα σας κάνουν να σκεφτείτε μια νέα προσέγγιση

Ενώ πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν τη σημασία της πρόληψης, ταυτόχρονα αποφεύγουν να κάνουν εξετάσεις από το φόβο μήπως εντοπιστεί κάτι σοβαρό για την υγεία τους.

Του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Το Ανθρώπινο Σώμα έχει την Τάση να Είναι Υγιές

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν έχει την τάση να νοσήσει, όπως μπορεί να πιστεύουμε. Το αντίθετο μάλιστα.

Η βασικότερη αρχή της ιατρικής όπως αυτή δηλώθηκε από τον Ιπποκράτη και καθορίζει την άσκηση της ιατρικής μέχρι σήμερα, είναι το: “Οφελέειν ή μη Βλάπτειν.” Με βάση αυτή την αρχή, προκύπτει ότι όταν ο γιατρός προξενεί μεγαλύτερο όφελος παρά βλάβη ο ασθενής θεραπεύεται. Αυτό προϋποθέτει λοιπόν, ότι το σώμα έχει την τάση να ισορροπήσει στην καλύτερη δυνατή κατάσταση υγείας που μπορεί να επιτύχει, υπό τις συνθήκες που λειτουργεί.

Πράγματι το ανθρώπινο σώμα είναι γενετικά προγραμματισμένο να είναι υγιές. Κοβόμαστε στο δέρμα και αυτό επουλώνεται, οι άκρες ενός οστού που έσπασε συγκολλούνται και πάλι, το σημείο που κάνει τομή ένας χειρουργός επουλώνεται ξανά κ.ο.κ. Καμία ιατρική πράξη δεν θα ήταν εφικτή αν ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είχε αυτή τη θαυμαστή ιδιότητα. Πολύπλοκοι μηχανισμοί βρίσκονται σε συνεχή λειτουργία αποκαθιστώντας βλάβες σε μοριακό, γενετικό και κυτταρικό επίπεδο.

Καθημερινά διορθώνονται πάνω από 10.000 βλάβες, μόνο σε επίπεδο DNA, ανά κύτταρο! Σε αυτή την ιδιότητα των κυττάρων και του οργανισμού βασίζεται η έννοια της πρόληψης.

Γιατί νοσούμε λοιπόν;

Εφόσον το σώμα μας έχει την τάση να είναι υγιές, πώς συμβαίνει και αρρωσταίνουμε;

Μπορούμε να συνοψίσουμε τα αίτια νόσου σε δύο παράγοντες:

Η ταχύτητα με την οποία προκύπτει βλάβη στο σώμα μας είναι μεγαλύτερη από αυτή που καταφέρνει να διορθώσει.
Το σώμα δεν έχει επαρκή συστατικά για να ολοκληρώσει τις διαδικασίες επούλωσης.

Παραδείγματα βλάβης είναι το κάπνισμα, η κατάχρηση του αλκοόλ, το στρες, παθογόνοι μικροοργανισμοί, έκθεση σε ακτινοβολία ή τοξικούς παράγοντες, κακή διατροφή.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 80% των αιτιών που προκαλούν χρόνια νοσήματα συνδέονται με τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και το περιβάλλον και μπορούν να προληφθούν.

Το 80% των παραγόντων κινδύνου για χρόνια νόσο είναι μεταβλητοί και συνδέονται με τον τρόπο ζωής και διατροφής.

Αυτοί οι παράγοντες ονομάζονται μεταβλητοί και αυτό σημαίνει ότι είναι στο χέρι μας να τους επηρεάσουμε σε σημαντικό βαθμό. Είτε θετικά είτε αρνητικά.

Συνοψίζοντας, το ανθρώπινο σώμα έχει την τάση να είναι υγιές και είναι κυρίως στο χέρι μας να κάνουμε επιλογές που προωθούν την υγεία. Πώς όμως να επιλέξει κανείς; Τι είναι πραγματικά υγιεινό; Και αν κάτι είναι υγιεινό για κάποιον ισχύει αυτό και για κάποιον άλλον;

Η αλήθεια είναι ότι ο καθένας από εμάς είναι μια μοναδική βιολογική οντότητα και διαφορετικές επιλογές είναι υγιεινές για διαφορετικούς ανθρώπους.

Ειδικές εξετάσεις έρχονται να δώσουν απαντήσεις στο τι χρειάζεται ο κάθε οργανισμός για να λειτουργεί στην καλύτερη δυνατή κατάσταση υγείας.

1. Νέες εξετάσεις αντί να επικεντρώνονται στη διάγνωση νόσου, παρέχουν στοιχεία για την επίδραση του τρόπου ζωής στην υγεία.

Μέχρι πρόσφατα η πλειοψηφία των διαθέσιμων εξετάσεων αφορούσε στη διάγνωση νόσου. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που πολλοί άνθρωποι τις αποφεύγουν. Και η ουσιαστική συμβολή τους στην πρόληψη φαίνεται να είναι χαμηλή, σύμφωνα με μελέτες.

Ωστόσο, νέες προηγμένες εξετάσεις αντί να στοχεύουν στη διάγνωση κάποιας νόσου, εντοπίζουν την επίδραση του περιβάλλοντος, του τρόπου ζωής, της διατροφής και των ελλείψεων στην υγεία μας. Αυτό σημαίνει ότι η προσοχή μας επικεντρώνεται στη βελτίωση της υγείας και όχι στη νόσο.

2. Εξατομικευμένες αγωγές με Ιατρική Ακριβείας

Τέτοιες εξετάσεις είναι εργαλεία της σύγχρονης ιατρικής προσέγγισης που ονομάζεται Ιατρική Ακριβείας (Precision Medicine) και επιτρέπουν στο γιατρό να παρέχει στο κάθε άτομο εξατομικευμένες οδηγίες που αφορούν στην πρόληψη αλλά και στην αποτελεσματικότερη θεραπεία χρόνιων νοσημάτων όπως είναι ο διαβήτης, οι καρδιολογικές παθήσεις, ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα.

Μέχρι σήμερα οι θεραπείες ήταν ενιαίες και αφορούσαν όλους τους ασθενείς που είχαν παρόμοια συμπτώματα ή έπασχαν από την ίδια πάθηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα στοιχεία για τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες προέρχονται από μεγάλες κλινικές μελέτες που προτείνουν τελικά τις αγωγές που φέρνουν τα καλύτερα αποτελέσματα στο «μέσο ασθενή».

Ο κάθε ασθενής όμως, είναι μια μοναδική βιολογική οντότητα που αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον και χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση σε διαφορετικές στιγμές στη ζωή του. Αυτή η ανάγκη της εξατομίκευσης των θεραπειών οδήγησε στην Ιατρική Ακριβείας.

Η Ιατρική Ακριβείας ολοκληρώνει και συμπληρώνει, ως επιπρόσθετο εργαλείο για το γιατρό, τις υπάρχουσες διαγνωστικές και θεραπευτικές λύσεις

Η νέα προσέγγιση της Ιατρικής Ακριβείας συλλέγει στοιχεία από:

το DNA
τον τρόπο ζωής και τη διατροφή
το ιατρικό ιστορικό
το μικροβίωμα (το σύνολο των μικροβίων που υπάρχουν φυσιολογικά στον οργανισμό)
τους μεταβολίτες (μικρά μόρια που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις που μας κρατούν στη ζωή)

με στόχο να παρέχει εξατομικευμένες θεραπείες και συστάσεις, κομμένες-ραμμένες στον κάθε ασθενή.

Η παραπάνω προσέγγιση επιτρέπει να διαχειριστεί κανείς τους πραγματικούς αιτιολογικούς παράγοντες που οδηγούν σε νόσο, αντί να διαχειρίζεται μόνο τα συμπτώματα της νόσου, αφού αυτή εμφανιστεί.

Η Ιατρική Ακριβείας ολοκληρώνει, ως επιπρόσθετο εργαλείο για το γιατρό, τις υπάρχουσες διαγνωστικές και θεραπευτικές λύσεις.

3. Σύγχρονες αναλύσεις ανιχνεύουν διαταραχές σε μοριακό επίπεδο χρόνια πριν την εκδήλωση νόσου

Όπως ανέφερα παραπάνω, η μέχρι σήμερα πρόληψη περιοριζόταν στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Σίγουρα αυτό είναι σημαντικό. Όσο πιο νωρίς διαγνώσει κανείς μια νόσο τόσο περισσότερες είναι οι επιλογές παρέμβασης και βελτιώνεται αντίστοιχα και η πορεία της υγείας μακροπρόθεσμα.

Η Ιατρική Ακριβείας παρέχει την κατάλληλη θεραπεία,
στον κατάλληλο ασθενή, την κατάλληλη στιγμή.

FDA
Precision Medicine Goal

Η μέτρηση όμως μικρών μορίων, παρέχει στοιχεία στο γιατρό και στον ασθενή πολύ πριν την εμφάνιση μιας νόσου.

Σε σχετικό άρθρο του περιοδικού της Ιατρικής Σχολής του Harvard αναφέρεται ότι οι εξετάσεις μεταβολομικής ανιχνεύουν ανισορροπίες σε μοριακό επίπεδο χρόνια πριν την εκδήλωση νόσου.

Στο σώμα μας συμβαίνουν χιλιάδες χημικές αντιδράσεις που μας διατηρούν στη ζωή. Σε αυτές τις χημικές αντιδράσεις συμμετέχουν πολύ μικρά μόρια που δεν είναι εφικτό να μετρηθούν μέσα από τις κοινές εργαστηριακές εξετάσεις. Την τελευταία όμως 20ετία τεχνολογικές εξελίξεις έχουν καταστήσει δυνατή τη μέτρηση αυτών των μορίων, που ονομάζονται μεταβολίτες και παρέχουν στοιχεία για:

τις ελλείψεις του οργανισμού
την ικανότητα του οργανισμού να διαχειριστεί φλεγμονές
διαταραχές στο μικροβίωμα
τις ουσίες που ρυθμίζουν τη διάθεση και ελέγχουν το ορμονικό σύστημα όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η αδρεναλίνη
το μεταβολισμό των λιπιδίων
το μεταβολισμό των πρωτεϊνών
το μεταβολισμό των ζαχάρων
τους μηχανισμούς παραγωγής ενέργειας του οργανισμού
την οξείδωση και την αντιοξειδωτική ικανότητα
το ρυθμό γήρανσης
την επίδραση και αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων που αφορούν στον τρόπο ζωής, στη διατροφή, στη διόρθωση των ελλείψεων και σε φαρμακευτικές αγωγές.

Με τα συγκεκριμένα στοιχεία στη διάθεση του γιατρού δεν χρειάζεται να περιμένει κανείς να αρρωστήσει, και να προσπαθήσει στη συνέχεια να αλλάξει την πορεία της υγείας του.

Ο γιατρός μπορεί να στοχεύσει με ακρίβεια και να προσαρμόσει συστάσεις και παρεμβάσεις κομμένες-ραμμένες στο κάθε άτομο με στόχο τη βέλτιστη δυνατή υγεία.

Οι εξετάσεις της Ιατρικής Ακριβείας δίνουν διαφορετική οπτική στην πρόληψη και προστίθενται στη φαρέτρα των γιατρών ως επιπλέον εργαλεία για καλύτερη υγεία και μακροζωία.

Βιβλιογραφία

Targeted Metabolomic Analysis of Serum Fatty Acids for the Prediction of Autoimmune Diseases. Dimitris Tsoukalas, Vassileios Fragoulakis, Evangelia Sarandi et. al.Frontiers in Molecular Biosciences, Metabolomics (6), 2019. DOI:10.3389/fmolb.2019.00120
Harvard Mag Fathoming Metabolism.
World Economic Forum global report. 10 Emerging technologies 2018.
U.S. National Library of medicine. What is the Precision Medicine Initiative?
World aging population, chronic diseases and impact of modifiable-metabolic risk factors Dr. Dimitris Tsoukalas, MD (Greece). European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M. 20th International Congress of Rural Medicine 2018. Tokyo - Japan.
Application of metabolomics part II: Focus on fatty acids and their metabolites in healthy adults. Tsoukalas D et. al. Int J Mol Med. 2019 Jan. Epub 2018 Nov 14.
Application of metabolomics: Focus on the quantification of organic acids in healthy adults. Tsoukalas D et al. Int J Mol Med. 2017 Jul.
Metabolomics toward personalized medicine. Jacob M. Mass Spectrom Rev. 2017 Oct 26. doi: 10.1002/mas.21548. [Epub ahead of print]
Role of “Western Diet” in Inflammatory Autoimmune Diseases Arndt Manzel et. al. Curr Allergy Asthma Rep. 2014 Jan; 14(1): 404.
Environment and Disease Risks Stephen M. Rappaport and Martyn T. Smith. SCIENCE, EPIDEMIOLOGY 22 OCTOBER 2010 VOL 330.
Metabolic pressure and the breach of immunological self-tolerance Veronica De Rosa et al. Nature Immunology (2017).
Metabolomic biomarkers: their role in the critical path Laura K. Schnackenberg, Richard D. Beger. US. Food and Drug Administration. Feb 2009.
Metabolomic profiles as reliable biomarkers of dietary composition. To ̃nu Esko et. al. AJCN. 2017.

Επιμέλεια Κειμένου: Επιστημονική Ομάδα Metabolomic Medicine

Δειτε επισης

Επιστημονική Δραστηριότητα Έρευνα στην εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών στα αυτοάνοσα και χρόνια νοσήατα

Εξέταση Αίματος Προβλέπει τον Κίνδυνο Aυτοάνοσων Nοσημάτων

Πόση Βιταμίνη D μπορούμε να λάβουμε με Ασφάλεια; Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την ασφαλή λήψη αυτής της ζωτικής βιταμίνης.

Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο Η θυρεοειδίτιδα ή νόσος του Χασιμότο είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει τα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα ως δικά του, τους επιτίθεται και σταδιακά καταστρέφει τα οδηγώντας τελικά σε υποθυρεοειδισμό.

Ψωρίαση Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης δερματοπάθεια, αυτοάνοσης αιτιολογίας, κυρίως λόγω διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος.

Κωδικός Ασφαλείας: