Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς 

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II
Ειδικός στα Χρόνια Νοσήματα και στις Διαταραχές του Μεταβολισμού
Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Μεταβολομικής Ιατρικής 
Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης

Έχω αναφέρει στο παρελθόν ότι παρότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, η βιταμίνη D είναι ότι πιο κοντινό έχει να επιδείξει η επιστήμη στο “μαγικό χάπι” ή την πανάκεια. Αν υπάρχει κάποιο φυσικό συστατικό που μπορεί να πλησιάσει την σπουδαιότητα αυτής της βιταμίνης (πέρα από τη βιταμίνη C) για την υγεία μας, αυτό είναι το τουρμέρικ ή κουρκουμάς (Curcuma Longa).

Πάνω από 1580 δημοσιευμένες μελέτες που αφορούν σε 613 διαφορετικά νοσήματα, τεκμηριώνουν τη σημασία που έχει αυτή η εκπληκτική φυσική ουσία για την υγεία μας. Μπορείτε ενδεικτικά να δείτε τον αριθμό δημοσιευμένων μελετών για μερικές μόνο από αυτές τις καταστάσεις στον σχετικό πίνακα.

Ξέρουμε ότι τα δραστικά συστατικά του κουρκουμά είναι μια ομάδα μορίων που ονομάζονται κουρκουμινοειδή. Πρόκεται για πολύ ισχυρά αντιοξειδωτικά που ανήκουν στην κατηγορία των φενολών (ουσίες όπως αυτές που περιέχονται στο πράσινο τσάι, στα κεράσια, στο κρεμμύδι κ.ά.).

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες τα συγκεκριμένα φυσικά μόρια έχουν ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες και έχουν δείξει ότι μπορούν να αναστείλουν την καρκινογένεση και να συρρικνώσουν καρκινικούς όγκους ενώ έχει βρεθεί ότι μειώνουν και την τοξικότητα από τους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες.

Ιδιότητες και Απορρόφηση

Το γνωστό μπαχαρικό κάρυ που φτιάχνεται από τον κουρκουμά περιέχει μικρές ποσότητα κουρκουμίνης ενώ η καθαρή σκόνη κουρκουμίνης περιέχει κουρκουμινοειδή σε ποσοστό 3.14%.

Η πλειοψηφία των δημοσιευμένων μελετών αφορούν εκχυλίσματα κουρκουμινοειδών υψηλής συγκέντρωσης (95%) και θα πρέπει κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη μορφή για να αυξήσει τα οφέλη από το τουρμέρικ.

Παρόλα αυτά όμως ακόμη και τα εκχυλίσματα που περιέχουν αμιγώς κουρκουμινοειδή φαίνεται ότι και αυτά απορροφώνται σε πολύ μικρό βαθμό στη συστηματική αιματική κυκλοφορία. Είναι βέβαια αποτελεσματικά σε νοσήματα που αφορούν τον εντερικό βλεννογόνο γιατί ασκούν την αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση τους άμεσα στα εντερικά κύτταρα, χρειάζεται όμως να τα λάβει κανείς σε πολύ μεγάλες δόσεις για να επιτύχει ικανοποιητική απορρόφηση στην αιματική κυκλοφορία.

Έχει βρεθεί ότι για να αυξηθεί η απορρόφηση και η αποτελεσματικότητα πρέπει να συνδυαστεί με ένα άλλο φυσικό συστατικό που λειτουργεί συνεργικά με το τουρμέρικ και αυξάνει την απορρόφηση του έως και 2000%. Αυτό το συστατικό είναι η πιπερίνη που βρίσκεται στο κοινό μαύρο πιπέρι. Συνήθως 5 mg πιπερίνης αρκούν για να πολλαπλασιάσουν την απορρόφηση και την αποτελεσματικότητα αυτού του θαυματουργού θρεπτικού συστατικού.

Τουρμέρικ και Επιγενετική

Έχει πλέον αποκωδικοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος των μηχανισμών μέσα από τους οποίου δρα το τουρμέρικ σε επιγενετικό επίπεδο. Όπως και η βιταμίνη D το τουρμέρικ έχει ισχυρή ρυθμιστική δράση κατευθείαν επί των γονιδίων.

Η επιγενετική αφορά στη επίδραση εξωτερικών παραγόντων στην έκφραση του DNA. Μέχρι και 20 χρόνια πριν θεωρούσαμε ότι κάθε γονίδιο έχει τη δυνατότητα να κωδικοποιήσει μια και μόνη πληροφορία που αφορά στην λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Ένα γονίδιο για παράδειγμα για τις τρίχες των μαλλιών μας, ένα για τα κύτταρα του δέρματος και ένα άλλο για την παραγωγή ενός ενζύμου κ.ο.κ. Τώρα γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ισχύει. Το DNA μας είναι δυναμικό και κάθε γονίδιο μπορεί να εκφραστεί διαφορετικά υπό διαφορετικές συνθήκες.

Το 2003 ολοκληρώθηκε το πρότζεκτ καταγραφής του ανθρώπινου DNA (Genome Project) και ξεκίνησε η καταγραφή της έκφρασης αυτών των γονιδίων (ENCODE Project, Encyclopedia Of DNA Elements). Ξεκίνησε δηλαδή η προσπάθεια να καταγράψουμε τι ακριβώς κάνει το κάθε γονίδιο. Με μεγάλη μας έκπληξη είδαμε ότι τα 20.000 περίπου γονίδια μπορούν να εκφραστούν δίνοντας όχι 20.000 αλλά 10.000.000 τουλάχιστον παραλλαγές αυτής της πληροφορίας. Αυτό σημαίνει ότι το κάθε γονίδιο υπό την επίδραση εξωτερικών (επι-γενετικών) παραγόντων εκφράζεται και διαφορετικά.

Πάράγοντες όπως η διατροφή, το περιβάλλον και η συναισθηματική κατάσταση επηρεάζουν την τελική έκφραση του DNA σε ένα ποσοστό 95%. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κανείς να έχει παθολογικό DNA και να μην νοσήσει ποτέ ή να έχει τον ιδανικότερο συνδυασμό γονιδίων και να νοσεί βαριά, γιατί ζει σε ένα τοξικό περιβάλλον ακολουθώντας νοσηρές συνήθειες και τρόπο ζωής.

Αυτό έχει την θετική πλευρά του βέβαια, γιατί αντιληφθήκαμε ότι δεν υπάρχει στ' αλήθεια ένα “γενετικό κάρμα” αλλά μπορεί ο καθένας από εμάς να βοηθήσει (ή και όχι) την λειτουργία του οργανισμού του ενεργά, αντί να περιμένει μοιρολατρικά ότι κάποια “ισχυρή κληρονομική προδιάθεση” θα τον “χτυπήσει” ξαφνικά χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι γι αυτό.

Το τουρμέρικ φαίνεται σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες να επηρεάζει θετικά τους επιγενετικούς μηχανισμούς ασκώντας αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση σε επίπεδο γονιδίων. Η διατροφή μας περιέχει συστατικά που ενεργοποιούν θεραπευτικούς ενδοκυττάριους μηχανισμούς ή και το αντίστροφο.

Αν καταναλώνουμε τροφές που είναι επιβαρυμένες με τεχνητές χημικές ενώσεις, είναι επόμενο να αλλοιώνεται η φυσιολογική λειτουργία και να ενεργοποιούνται παθολογικοί μηχανισμοί, στην προσπάθεια που καταβάλουν τα κύτταρα μας για να επιβιώσουν σε ένα αφιλόξενο και παράξενο περιβάλλον.

Το τουρμέρικ έχει λοιπόν την ιδιότητα να ενεργοποιεί τους φυσιολογικούς υγιείς μηχανισμούς και βοηθάει τα κύτταρα μας να βρουν το δρόμο προς τη φυσιολογική λειτουργία.

Τουρμέρικ και γαστρεντερικό

Από τις πιο σημαντικές ευεργετικές δράσεις του τουρμέρικ είναι αυτές που επιφέρει στον εντερικό βλεννογόνο. Πολλές μελέτες έχουν καταγράψει τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του σε φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (Νόσος του Crohn, Ελκώδης Κολίτιδα) αλλά και σε απλές κολίτιδες, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

Το τουρμέρικ σε συνδυασμό με μια υγιεινή διατροφή και την αποκατάσταση της βακτηριακής χλωρίδας του εντέρου με προβιοτικά υψηλής συγκέντρωσης αυξάνει σημαντικά οι δυνατότητες μας στη διαχείριση προβλημάτων του εντέρου που επηρεάζουν σε δραματικό βαθμό την ποιότητα ζωής ενός μεγάλου αριθμού ατόμων.

Οι λύσεις υπάρχουν στη φύση μέσα στην οποία δημιουργηθήκαμε για να επιβιώσουμε και η σύγχρονη ιατρική με την ανάπτυξη της τεχνολογίας ανακαλύπτει πλέον με όλο και μεγαλύτερες λεπτομέρειες τους ακριβείς μοριακούς μηχανισμούς που μπορούν να μας επιτρέψουν να επαναφέρουμε την υγεία μας σε νέα υψηλότερα επίπεδα.

Στην Υγειά Σας!

www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17044766
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?search 

www.genome.gov/10005107
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20150601
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17101300 
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17101300
Russell Mills, "Piperine Multiplies the Strength of Many Supplements and Drugs", The Delano Report.
Turmeric Refs
Turmeric & Colitis Refs
Turmeric & IBS Refs 
Epigenetics