Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II
Ειδικός στα Χρόνια Νοσήματα και τον Μεταβολισμό
Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine
Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης 
 

Έχουμε εξετάσει σε προηγούμενα άρθρα την αλλαγή της οπτικής σχετικά με τον ρόλο της χοληστερίνης στην αρτηριοσκλήρυνση. Η νέα επιστημονική θέση έχει πλέον μετακινηθεί από το υδραυλικό μοντέλο της χοληστερίνης, που εναποτίθεται και φράσει τα αγγεία, στο μοντέλο της φλεγμονής.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αρτηριοσκλήρυνση είναι μια διαδικασία που προκύπτει υπό συνθήκες φλεγμονής.

Η αυξημένη παραγωγή χοληστερίνης είναι η απάντηση του οργανισμού σε μια προσπάθεια να διαχειριστεί βλάβες που στην πραγματικότητα οφείλο

νται σε πολλαπλούς παράγοντες όπως:

-       Η φλεγμονή (οξεία και σιωπηλή)

-       Η οξείδωση

-       Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D

-       Έλλειψη βιταμίνης Κ2

-       Διαταραχές στη βακτηριακή χλωρίδα

-       Βακτηριακές λοιμώξεις

-       Μεταβολικό σύνδρομο και διαταραχές στον μεταβολισμό των λιπιδίων

-       Έλλειψη βιταμίνης C

-       Έλλειψη μαγνησίου

-       Διαταραχές στο μεταβολισμό του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ)

Καλή και Κακή Χοληστερίνη

Όταν αναφερόμαστε στην χοληστερίνη η προσοχή μας στρέφεται συνήθως είτε στις τιμές της ολικής είτε σε αυτές της κακής χοληστερίνης (LDL) και οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην μείωση αυτών των τιμών.

Παρότι γνωρίζουμε την ύπαρξη της καλής χοληστερίνης (HDL), ο ρόλος και η σημαντικότητά της δεν φαίνεται να έχουν τονιστεί όσο θα έπρεπε. Η αλήθεια όμως είναι ότι σύγχρονες μελέτες  αναδεικνύουν συνεχώς το ρόλο της HDL στην πρόβλεψη/πρόληψη του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Όσο υψηλότερη είναι η καλή χοληστερίνη τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό νόσημα. 

Στην μελέτη κλειδί όσον αφορά τα δεδομένα για την χοληστερίνη (Φράμιγχαμ), βρέθηκε ότι γυναίκες με τιμές καλής χοληστερίνης στα χαμηλότερα επίπεδα (κάτω από 45 mg/dl) είχαν 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με αυτές που είχαν τιμές HDL στα ανώτερα επίπεδα (πάνω από 60 mg/dl).

Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Am Heart Journal (2009) αξιολογήθηκαν τα επίπεδα λιπιδίων 136.905 ασθενών που νοσηλεύτηκαν για καρδιακό νόσημα. Βρέθηκε ότι ο μέσος όρος της κακής χοληστερίνης τους ήταν πολύ κοντά στα επιθυ

μητά επίπεδα (104 mg/dl) ενώ σχεδόν οι μισοί είχαν τιμές κακής χοληστερίνης κάτω από 100 mg/dl! Η μέση τιμή μάλιστα της ολικής χοληστερίνης ήταν αρκετά κάτω από τα επιθυμητά επίπεδα (174 mg/dl).

Το 55% όμως από αυτούς είχαν επίπεδα HDL κάτω από 40 mg/dl ενώ τα μικρότερα ποσοστά ανήκαν σε όσους είχαν HDL πάνω από 70 mg/dl (3%).

Τα παραπάνω στοιχεία μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα υψηλά επίπεδα HDL είναι ίσως σημαντικότερος παράγοντας για την μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου απ’ ότι η μείωση των επιπέδων της LDL ή της ολικής χοληστερίνης.

Χοληστερίνη και Βιταμίνη D

Η συμμετοχή της D στην καλή λειτουργία των κυττάρων και του οργανισμού μας λαμβάνει χώρα σε πολλαπλά επίπεδα.

-       Αντιγραφή του DNA για την παραγωγή πρωτεϊνών

-       Διαφοροποίηση των λευκών αιμοσφαιρίων

-       Παραγωγή ενέργειας

-       Μεταφορά και διαχείριση ασβεστίου

-       Παραγωγή ενδογενών αντιβιοτικών πεπτιδίων 

Όταν το σώμα μας βρίσκεται σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έχει αυξημένες ανάγκες για βιταμίνη D.

Η βιταμίνη D παράγεται με την επίδραση των ακτινών του ήλιου (UV-B) σε ένα παράγωγο της χοληστερίνης. Δίνεται λοιπόν εντολή στο συκώτι να αυξήσει την παραγωγή χοληστερίνης. Η λογική σειρά θα ήταν να μας δει ο ήλιος και έτσι να παραχθεί άφθονη D που θα βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος.

Πράγματι μελέτες που έχουν γίνει έχουν βρει ότι τα επίπεδα χοληστερίνης είναι πιο χαμηλά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπως και σε πληθυσμούς που έχουν αυξημένη έκθεση στον ήλιο.
 

Αυτό που συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα είναι ότι η έκθεση στο ήλιο είναι κατά πολύ χαμηλότερη από το φυσιολογικό ή όταν αυτή συμβαίνει, γίνεται υπό συνθήκες που δεν επιτρέπουν την έκθεση στην UV-B ακτινοβολία (χρήση ισχυρών αντηλιακών, έκθεση πίσω από το τζάμι του παραθύρου ή του αυτοκινήτου μας) και έτσι δεν παράγεται η αναγκαία ποσότητα βιταμίνης D.

Το σώμα μας συνεχίζει να έχει ανάγκη αυτή την πολύτιμη βιταμίνη και έτσι συνεχίζει να παράγει παραπάνω χοληστερίνη.  Αν υπάρχει έντονη φλεγμονή, έντονο στρες ή οι υπόλοιποι παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω, το να ρίξουμε τα επίπεδα χοληστερίνης χωρίς να κάνουμε κάτι για την αιτία που το σώμα μας χρειάστηκε να αυξήσει την παραγωγή της, δεν θα ήταν και πολύ σοφό.   

Τι ανεβάζει την Καλή Χοληστερίνη    

Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν υπάρχουν φάρμακα που να ανεβάζουν την καλή χοληστερίνη στο βαθμό που ρίχνουν την ολική και την κακή. Για να αυξήσουμε τις τιμές της καλής χοληστερίνης και να προστατεύσουμε ουσιαστικά την υγεία μας θα πρέπει να γίνουν ενέργειες που απαιτούν να κάνουμε κάτι παραπάνω από το να καταπιούμε ένα χάπι.

Παράγοντες που ανεβάζουν τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης είναι οι εξής:

-       Άσκηση

-       Σωστή διατροφή

-       Διαχείριση της φλεγμονής

-       Η βιταμίνη D σε επαρκή επίπεδα

-       Η Νιασίνη

-       Η κατανάλωση άφθονου  νερού

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η καλή υγεία είναι μια δυναμική διαδικασία και μπορεί να επιτευχθεί με τις σωστές ενέργειες προς την σωστή κατεύθυνση. Οι ενέργειες που πράξαμε στο παρελθόν διαμόρφωσαν το παρόν που ζούμε τώρα και οι ενέργειες που πράττουμε σήμερα διαμορφώνουν το μέλλον που θα ζήσουμε αύριο.

Το να είμαστε υγιείς είναι κάτι που περνά από το χέρι μας και όχι κάτι που αφορά στη μοίρα και στην κακή μας τύχη.  

Στην Υγειά Σας!          

Πηγές:

archinte.ama-assn.org/cgi/content/abstract/153/19/2209 www.emedmag.com/html/pre/cov/covers/011503.asp   
qjmed.oxfordjournals.org/content/93/9/567.long  
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8215724
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2203248
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15045686